آزمایشهای تشخیص ناباروری در زنان . پزشک در صورت وجود مشکل ناباروری برای تشخیص دلیل و انتخاب روش درمانی مناسب نیاز به انجام معاینات و آزمایشهایی دارد. بررسی نتایج آزمایش‌ها می‌تواند به پزشک در انتخاب بهترین روش درمان ناباروری شما کمک کند. در این مطلب با آزمایشهای متداولی که پزشک برای بررسی علل ناباروری توصیه می‌کند آشنا خواهید شد.
در این مقاله مطالعه می‌کنید:
- سابقۀ پزشکی و معاینه
- آزمایش بررسی سطح هورمون‌ها
- آزمون چالش تحمل کلومیفن‌سیترات
- تصویربرداری و آزمایشهای دیگر
- سونوگرافی و سونوهیستروگرافی
- هیستروسکوپی
- هیستروسالپنگوگرافی
- آزمایش بعد از نزدیکی یا PCT
- آزمایش بررسی ذخیرۀ تخمدان
سابقۀ پزشکی و معاینه
اولین اقدام پزشک در سنجش مشکل ناباروری، بررسی کامل سابقۀ پزشکی و معاینۀ زنان است که شامل مراحل زیر می‌شود:
- گرفتن سابقۀ عادت‌های ماهانه
- گرفتن سابقۀ پزشکی، بیماری‌ها و عمل‌های جراحی
- بررسی روش و زمان برقراری رابطۀ جنسی
- مشکلات مربوط به سبک زندگی مثل سیگار کشیدن، مصرف مواد مخدر یا قهوه
- بررسی داروهای مصرفی
پزشک بعد از دریافت اطلاعات ممکن است معاینات زنانه را برای بررسی مشکل دهانۀ رحم و واژن انجام دهد. همچنین با توجه به نتایج سوابق پزشکی زن و همچنین معاینات، آزمایشهای تکمیلی برای مشخص شدن علت مشکل باروری و انتخاب روش درمان برای زن تجویز کند. همچنین پزشک ممکن است برای مرد نیز آزمایش آنالیز اسپرم تجویز کند یا او را نیز برای معاینه به پزشک متخصص ارجاع دهد.
آزمایش بررسی سطح هورمون‌ها
پزشک معمولاً برای زنانی که مشکل باروری دارند، آزمایشهای خونی را به منظور بررسی سطح هورمون‌های مؤثر در باروری درخواست می‌کند. در این آزمایشهای خون، سطح هورمون‌های هیپوفیزی، تخمدانی و تیروئیدی شامل هورمون‌های LH، FSH، پروژسترون، تستسرون، پرولاکتین و تیروئید اندازه‌گیری می‌شود. انجام این آزمایشهای هورمونی به پزشک برای بررسی ذخیرۀ تخمدان یعنی تعداد فولیکول‌ها و همچنین کیفیت تخمک‌ها و همچین بررسی وجود سایر مشکلاتی کمک خواهد کرد که ممکن است در فرایند تخمک‌گذاری تأثیرگذار باشد.
برای بررسی سطح هورمون FSH، پزشک آزمایش خون روز سوم عادت ماهانه را تجویز می‌کند. در این آزمایش، سطح هورمون FSH و سایر هورمون‌ها مانند LH، پرولاکتین، استرادیول E2 در روز سوم عادت ماهانه اندازه‌گیری می‌شود. بالا بودن سطح FSH و LH می‌تواند بیانگر نارسایی زودرس تخمدان باشد.
بالا بودن LH و کم بودن FSH می‌تواند نشان‌دهندۀ سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یا مشکل در فاز لوتئال عادت ماهانه باشد. همچنین ممکن است آزمایش تعیین سطح هورمون‌های دیگری مثل اینهیبین B و آنتلی‌مولرین یاAMH را درخواست دهد. این آزمایش‌ها نیز برای بررسی ذخایر تخمدان و عملکرد تخمدان به پزشک کمک خواهد کرد. بررسی سطح پرولاکتین و هورمون‌های تیروئید نیز اهمیت دارد. این هورمون‌ها می‌تواند به طور غیرمستقیم در میزان باروری تأثیر بگذارند. پزشک ممکن است همراه با آزمایش هورمونی، انجام آزمایشهایی برای بررسی بیماری‌های خودایمنی یا دیابت را نیز درخواست کند.
آزمون چالش تحمل کلومیفن‌سیترات
یکی از آزمایشهایی که برای ارزیابی ذخایر تخمک انجام می‌شود، آزمون چالش تحمل کلومیفن‌سیترات است. در این آزمایش، پزشک ابتدا با درخواست یک آزمایش خون در روز سوم دوره عادت ماهانۀ زن، سطح هورمون‌های FSH و استرادیول E2 را بررسی می‌کند. سپس از روز پنجم تا نهم عادت ماهانه، دُز مشخصی از قرص کلومیفن‌سیترات را برای زن تجویز می‌کند. دز تجویزی معمولاً ۱۰۰ میلی‌گرم در روز است.
بعد از آن در روز دهم عادت ماهانه، مجدداً درخواست آزمایش خون برای اندازه‌گیری سطح FSH و استرادیول E۲ را می‌دهد. مقایسۀ تغییرات سطح این دو هورمون، قبل و بعد از مصرف کلومیفن‌سیترات اطلاعات خوبی در مورد ذخایر تخمدان در اختیار پزشک قرار خواهد داد. سطح هورمونFSH و معمولاً در روز دهم باید از سطح آن در روز سوم کمتر باشد. بالا بودن سطح FSH در روز دهم یا روز سوم، هر دو به معنی وجود مشکل در تخمدان و نارسایی تخمدان است.
تصویربرداری و آزمایشهای دیگر
اگر در آزمایشهای اولیۀ ناباروری شامل آزمایش خون و معاینات، موردی غیرعادی وجود نداشت، نیاز به انجام آزمایشهای دیگر برای بررسی مشکلات لوله‌های رحم و رحم است. سه روش عمدۀ بررسی مشکلات رحم شامل موارد زیر است:
- سونوهیستروگرافی
- هیستروسالپنگوگرافی (HSG)
- هیستروسکوپی
- لاپاراسکوپی
پزشکان ممکن است از ترکیب روش‌های فوق برای افزایش دقت در تشخیص خود استفاده کنند. اگرچه تحقیقات نشان داده که تمامی این روش‌ها به یک اندازه دقیق است و انجام آنها به صورت ترکیبی باعث افزایش دقت در نتیجه نمی‌شود، با این حال، سونوگرافی با استفاده از محلول سالین یا سونوهیستروگرافی نسبت به سایر روش‌ها درد کمتری دارد و در نتیجه بهتر است در صورت امکان از این روش استفاده شود.
سونوگرافی و سونوهیستروگرافی
سونوگرافی یک روش تصویربرداری استاندارد برای بررسی رحم و تخمدان‌هاست که به شناسایی فیبروئید، کیست تخمدان، تومور و انسداد مجاری ادرار کمک می‌کند. سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی، تصویری از اندام‌ها ایجاد می‌کند که بی‌خطر و بدون درد است. سونوهیستروگرافی ترانس واژینال، نوعی سونوگرافی به کمک تزریق محلول سالین به درون رحم است که باعث می‌شود پزشک بهتر بتواند رحم را ببیند. این روش برای تشخیص مشکلات احتمالی از سونوگرافی معمولی دقیق‌تر است و امروزه بهترین روش برای تشخیص تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) است.
هیستروسکوپی
هیستروسالپنگوگرافی
هیستروسالپنگوگرافی یا HSG برای پیدا کردن انسداد احتمالی لوله‌های رحم و ناهنجاری‌های رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد. پزشک با وارد کردن لوله‌ای به دهانۀ رحم، نوعی رنگ خاص را به درون آن تزریق می‌کند. پس از این ممکن است احساس گرفتگی ماهیچه‌ها و ناراحتی کنید. رنگ از دهانۀ رحم وارد لوله‌های رحم می‌شود. بعد از تزریق محلول، از رحم و لوله‌های رحم که پر از رنگ شده‌اند تصویربرداری انجام می‌شود.
آزمایش بعد از نزدیکی یا PCT
آزمایش بررسی ذخیرۀ تخمدان
با افزایش سن در زنان، تعداد فولیکول‌ها و در نتیجه ذخیرۀ تخمک کاهش می‌یابد. بررسی میزان ذخیرۀ تخمدان به پزشک در تشخیص مشکلات و شانس موفقیت باروری در روش‌های درمان باروری کمک می‌کند. برای بررسی ذخیرۀ تخمدان روش‌های مختلفی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
سطح هورمون آنتی‌مولرین: هورمون آنتی‌مولرین توسط فولیکول‌های تخمدان تولید می‌شود. سطح بالای این هورمون در آزمایش خون نشان‌دهندۀ ذخایر بیشتر تخمدان است. این آزمایش یکی از بهترین آزمایش‌ها برای تعیین دقیق‌تر ذخایر و عمر تخمدان است.
-
1 همه چیز در مورد عادت ماهیانه زنان
-
2 هورمون پروژسترون و علائم و علل کاهش آن
-
3 با کاهش وزن از سرطان سینه پیشگیری کنید
-
4 علائم سرطان سینه و مهمترین عوامل خطر ابتلا به سرطان پستان
-
5 آیا افزایش وزن در اثر ورزش کردن ممکن است ایجاد شود ؟
-
6 ترک سیگار در سنین بالا آیا موثر است ؟ عوارض آن با بالا رفتن سن چه تغییری می کند؟
-
7 اضافه وزن خود را با این توصیه های کاربردی کاهش دهید !
-
8 عوارض مصرف دخانیات چیست و چه مدت بعد از ترک ، این عوارض از بین می روند ؟
-
9 این عادت ها باعث ناباروری می شوند !
-
10 علل ناباروری