مکارم الاخلاق

۱- پیامبر صلى الله علیه و آله:

 

 إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ.

براستى که من براى به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شده ام.

مکارم الاخلاق ص ۸

---

۲-امام على علیه السلام:

 

عَلَیْکُمْ بِمَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَإِنَّهَا رِفْعَهٌ وَ إِیَّاکُمْ وَ الْأَخْلَاقَ الدَّنِیَّهَ فَإِنَّهَا تَضَعُ الشَّرِیفَ وَ تَهْدِمُ الْمَجْدَ.

به مکارم اخلاق پایبند باشید که آن مایه سربلندى است و از اخلاق پَست دورى کنید که آن انسانهاى شریف را پَست و بزرگوارى را از بین مى برد.

تحف العقول ص ۲۱۵

---

۳- امام على علیه السلام:

 

نَزِّهْ عَنْ کُلِّ دَنِیَّهٍ نَفْسَکَ وَ ابْذُلْ فِی الْمَکَارِمِ جُهْدَکَ تَخْلُصْ مِنَ الْمَآثِمِ وَ تُحْرِزِ و الْمَکَارِمَ.

خودت را از هر پَستى پاک کن، و در راه مکارم اخلاق نهایت کوشش خود را به کار گیر تا از گناهان برهى و مکارم را بدست آورى.

تصنیف غررالحکم و دررالکلم ص ۲۴۰ ، ح ۴۸۶۲

---

۴- امام على علیه السلام:

 

 لَوْ کُنَّا لَا نَرْجُو جَنَّهً وَ لَا نَخْشَى نَاراً وَ لَا ثَوَاباً وَ لَا عِقَاباً لَکَانَ یَنْبَغِی لَنَا أَنْ نَطْلُبَ مَکَارِمَ الْأَخْلَاقِ فَإِنَّهَا مِمَّا تَدُلُّ عَلَى سَبِیلِ النَّجَاح‏

اگر هم به بهشت امید (و باور) نمى داشتیم و از دوزخ نمى هراسیدیم و پاداش و کیفرى در میان نمى بود باز شایسته بود که در طلب مکارم اخلاق برآییم، زیرا که راه موفقیت و پیروزى در تحصیل مکارم اخلاق است.

مستدرک الوسایل ج ۱۱ ، ص ۱۹۳ ، ح ۱۲۷۲۱

---

۵- امام صادق علیه السلام:

 

وَقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَهُ مَن قَطَعَکَ وَ إعطاءُ مَن حَرَمَکَ وَ قَولُ الحَقِّ وَ لَو عَلى نَفسِکَ؛

درباره مکارم الاخلاق سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسى که به تو ظلم کرده، رابطه با کسى که با تو قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دریغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر ضد خودت باشد.

منهاج البراعه(خوئی) ج ۶ ، ص ۲۱۸

---

۶- امام على علیه السلام:

 

 لَا تَکْمُلُ الْمَکَارِمُ إِلَّا بِالْعَفَافِ وَ الْإِیثَار

مکارم اخلاق به کمال نمى رسد، مگر با پاکدامنى و از خود گذشتگى.

تصنیف غررالحکم و درالکلم ص ۲۵۶ ، ح ۵۴۱۸

---

۷- امام على علیه السلام:

 

إذا رَغِبتَ فِى المَکارِمِ فَاجتَنِبِ المَحارِمَ؛

اگر خواهان مکارم و بزرگوارى ها هستى از حرام ها دورى کن.

تصنیف غررالحکم و درالکلم ص ۳۱۷ ، ح ۷۳۱۷

---

۸- امام صادق علیه السلام:

 

 إِنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى خَصَّ رَسُولَ اللَّهِ [رَسُولَهُ‏] بِمَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ فَامْتَحِنُوا أَنْفُسَکُمْ فَإِنْ کَانَتْ فِیکُمْ فَاحْمَدُوا اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ارْغَبُوا إِلَیْهِ فِی الزِّیَادَهِ مِنْهَا فَذَکَرَهَا عَشَرَهً الْیَقِینَ وَ الْقَنَاعَهَ وَ الصَّبْرَ وَ الشُّکْرَ وَ الْحِلْمَ وَ حُسْنَ الْخُلُقِ وَ السَّخَاءَ وَ الْغَیْرَهَ وَ الشَّجَاعَهَ وَ الْمُرُوءَهَ.

خداى تبارک وتعالى رسول خدا صلى الله علیه و آله را به مکارم اخلاق مخصوص گردانید. پس شما نیز خود را بیازمایید، اگر این صفت ها در شما بود خداى عزوجل را سپاس گویید و از او این مکارم را بیشتر بخواهید. ـ سپس آن ده خصلت را برشمردند ـ : یقین، قناعت، صبر، شکر، بردبارى، خوش اخلاقى، سخاوت، غیرت، شجاعت و جوانمردى.

امالی(صدوق) ص ۲۲۱ ، ح ۸

---

۹- امام صادق علیه السلام:

 

لِجَرّاحِ المَدائِنىِّ ـ :  أَ لَا أُحَدِّثُکَ بِمَکَارِمِ الْأَخْلَاقِ الصَّفْحُ عَنِ النَّاسِ وَ مُوَاسَاهُ الرَّجُلِ أَخَاهُ فِی مَالِهِ وَ ذِکْرُ اللَّهِ کَثِیراً.

به جرّاح مدائنى فرمودند: آیا به تو بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، سهیم کردن برادر (دینى) در مال خود و بسیار به یاد خدا بودن.

وسایل الشیعه ج ۱۵ ، ص ۱۹۹ ، ح ۲۰۲۷۳

---

۱۰- امام صادق علیه السلام:

 

 الْمَکَارِمُ عَشْرٌ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَکُونَ فِیکَ فَلْتَکُن‏ … صِدْقُ الْبَأْسِ وَ صِدْقُ اللِّسَانِ وَ أَدَاءُ الْأَمَانَهِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ وَ إِقْرَاءُ الضَّیْفِ وَ إِطْعَامُ السَّائِلِ وَ الْمُکَافَأَهُ عَلَى الصَّنَائِعِ وَ التَّذَمُّمُ لِلْجَارِ وَ التَّذَمُّمُ لِلصَّاحِبِ وَ رَأْسُهُنَّ الْحَیَاءُ.

مکارم ده تاست: اگر مى توانى آنها را داشته باش … : استقامت در سختى ها، راستگویى، امانتدارى، صله رحم، میهمان نوازى، اطعام نیازمند، جبران کردن نیکى ها، رعایت حق و حرمت همسایه، مراعات حق و حرمت رفیق و در رأس همه، حیا.

خصال ص ۴۳۱

---

۱۱- پیامبر صلى الله علیه و آله:

 

 إِنَّ الرِّفْقَ لَمْ یُوضَعْ عَلَى شَیْ‏ءٍ إِلَّا زَانَهُ وَ لَا نَزَعَ عَنْ شَیْ‏ءٍ إِلَّا شَانَهُ.

رفق و نرمی با هیچ چیز همراه نشد مگر اینکه آن را آراست و از هیچ  چیز جدا نشد مگر اینکه آنرا زشت گردانید.

 

کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۱۱۹ ، ح ۶

---

۱۲- امام صادق علیه السلام:

 

لَیسَ مِنّا مَن لَم یوقِّر کَبیرَنا وَ یَرحَم صَغیرَنا

کسی که به بزرگسالان احترام نگذارد و با خردسالان ما مهربان نباشد از ما نیست.

 

کافی(ط-الاسلامیه) ج ۲ ، ص ۱۶۵ ، ح ۲

---

منبع : شهید آوینی old.aviny.com

احادیث این بخش با توجه به منابع ذکر شده در نرم افزار “جامع الاحادیث نور” بازبینی شده اند.